SẢN XUẤT THƯƠNG MẠI GIỐNG GỪNG SẺ BẢN ĐỊA CỦA NGƯỜI ĐỒNG BÀO CO HUYỆN MIỀN NÚI TRÀ BỒNG , TỈNH QUẢNG NGÃI 

KS. Võ Thanh Thủy – UV BCH Liên hiệp Hội

ThS. Lê Đức Dũng – Viện KHKT Duyên hải Nam Trung Bộ

CN. Phan Trung Kiên – Công ty Hoàng Linh - Biotech

 Từ năm 2022, trong khuôn khổ của dự án, khoa học công nghệ cấp tỉnh “ Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm gừng sẻ bản địa (gừng gió) Trà Bồng theo chuỗi giá trị ở các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi “ , do Công ty Hoàng Linh Biotech chủ trì thực hiện dự án, Công ty đã tổ chức sản xuất thương mại giống gừng sẻ bản địa của người đồng bào dân tộc thiểu số Co thuộc huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.

Đặc điểm giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng đưa vào sản xuất

 Giống rừng này có các tên gọi “Kànha” (theo tiếng người Co), “gừng gió”, “gừng sẻ bản địa Trà Bồng”, tên khoa học đã được định danh là zingiber officinale Rosce, thuộc họ gừng Zingiberclcea. Giống gừng có xuất xứ từ vùng khí hậu núi cao núi vừa ( độ cao trên 700m so với mực nước biển ) phía Tây Bắc, huyện Trà Bồng (xã Sơn Trà, huyện Trà Bồng) , có đặc trưng hình thái phần gốc thân giả màu tím ửng hồng, lá nhỏ màu xanh, hoa dạng bông cụm, màu xanh trắng , cánh hoa màu tím chấm trắng, thân củ (củ) có vỏ củ non màu tím hồng, già màu đỏ nâu, thịt củ màu vàng nâu – vàng nhạt.

 Về giá trị sử dụng, giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng có hàm lượng Niacin (Vitamin B3); 6-gingerol, tinh dầu và thành phần tinh dầu đều cao hơn hẳn giống gừng sẻ, gừng trâu hiện có trong tỉnh. Từ những đặc điểm trên, giống gừng sẽ Trà Bồng đã được ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao năm 2022; cục sở hữu Trí Tuệ (Bộ khoa học công nghệ) cấp chứng nhận “Nhãn hiệu chứng nhận” năm 2023; sản phẩm chế biến “cốm gừng – đông trùng hạ thảo”, “gừng sên mật ong (của Công ty Hoàng Linh – Biotech) được UBND Quận 12, TP. Hồ Chí Minh chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao năm 2024.

Kỹ thuật canh tác áp dụng trong sản xuất

 Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Duyên Hải Nam Trung bộ kế thừa kiến thức canh tác bản địa của đồng bào Co tại xã Sơn Trà, kết hợp với những thành tựu nghiên cứu khoa học công nghệ về sản xuất gừng đã xây dựng kỹ thuật canh tác gừng áp dụng vào mô hình sản xuất thương mại giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng như sau:

•  - Đất sản xuất: vùng đất nương rẫy trồng lúa rẫy, ngô, cây ăn quả có độ phì trung bình, thành phần cơ giới nhẹ, thuộc vùng khí hậu núi cao núi vừa ở miền núi.
•  - Thời vụ trồng: từ cuối tháng 3 đến đầu tháng 5 , tùy thuộc vào mùa mưa phụ đến sớm hay muộn theo từng năm.
•  - Kỹ thuật làm đất tối thiểu trên đất dốc (phát dọn thực bì, vệ sinh đồng ruộng, cuốc hốc trồng theo đường đồng mức ,  ở đất tương đối bằng, bậc thang thì vun luống thấp )
•  - Loại hình canh tác và mật độ trồng.

•  + Trồng thuần: lượng giống 1500kg/ha ,mật độ 60.000 hom/ha, khoảng cách trồng hàng x hàng 60cm , hốc x hốc 25 – 30 cm , hốc trồng 1 hom

•  + Trồng xen lúa rẫy: lượng giống 1000kg/ha , mật độ 40.000 hom/ha, khoảng cách trồng 2 hàng lúa 1 hàng gừng , các hàng cách nhau 30cm , trên hàng lúa hốc x hốc 25 cm , 1 hốc gieo 5-7 hạt , trên hàng gừng hốc x hốc 25-30cm , hốc trồng 1 hom
•  + Trồng xen ngô:  lượng giống 1100kg/ha , mật độ 44.000 hom/ha, khoảng cách trồng 2 hàng gừng 1 hàng ngô , hàng gừng x hàng gừng 60cm , hàng ngỗ hàng gừng 30cm , trên hàng gừng hốc x hốc 25-30cm , hốc 1 hom , trên hàng ngô hốc x hốc 70-80cm , hốc 1-2 hạt .
•  + Trồng xen vườn cây ăn quả: lượng giống tối đa 1100kg/ha , mật độ tối đa 44.000 hom/ha ( tùy thuộc vào tuổi cây ăn quả ) ,  khoảng cách trồng tương tự như trồng thuần gừng .

•  - Phân bón: chỉ sử dụng phân chuồng ít nhất 8 tấn/ha hoặc phân hữu cơ vi sinh tối thiểu 2 tấn/ha, vôi bột tối thiểu 350kg/ha , không sử dụng phân bón hóa học.
•  - Thuốc bảo vệ thực vật: sử dụng thuốc sinh học hoặc thảo mộc khi thật sự cần thiết.
•  - Chăm sóc: diệt cỏ, vun gốc bằng thủ công

 Kết quả sản xuất thương mại giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng

 Từ kết quả nghiên cứu khoa học về giống gừng và chất lượng sản phẩm củ gừng của Viện KHKT nông nghiệp Duyên Hải Nam Trung Bộ, kết quả chế biến sản phẩm của Công ty Hoàng Linh Biotech, Công ty Hoàng Linh – Biotech (cơ quan chủ trì dự án gừng) đã phối hợp với hai địa phương xã Sơn Tinh, Sơn Long (huyện Sơn Tây) và xã Sơn Trà (huyện Trà Bồng) cùng với sự hợp tác của Viện KHKT nông nghiệp Duyên Hải Nam Trung Bộ, Trung tâm Dịch Vụ Nông nghiệp huyện Sơn Tây, Trà Bồng tổ chức sản xuất thương phẩm giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng đạt được kết quả qua 2 niên vụ sản xuất như sau:

Bảng 1: Kết quả sản xuất qua 2 niên vụ 2022 – 2023; 2023 – 2024

(Nguồn: Báo cáo tổng hợp kết quả dự án gừng, Công ty Hoàng Linh – Biotech)

Bảng 2: Kết quả phân tích dược liệu củ gừng tươi sản xuất thương mại

(nguồn: báo cáo tổng hợp kết quả dự án gừng, Công ty Hoàng Linh – Biotech)

     Bảng 3: Kết quả phân tích các chỉ tiêu an toàn vệ sinh thực phẩm củ gừng sẻ bản địa Trà Bồng sản xuất thương mại

Ghi chú: KPH : không phát hiện; BVTV : bảo vệ thực vật

(Nguồn báo cáo tổng hợp kết quả dự án gừng, Công ty Hoàng Linh – Biotech)

 Nhận xét bước đầu kết quả sản xuất thương mại gừng đã thực hiện

 - Qua kết quả sản xuất 2 niên vụ nêu trên, dựa theo báo cáo tổng hợp kết quả thực hiện dự án KHCN của cơ quan chủ trì dự án (công ty Hoàng Linh – Biotech) giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng đưa vào sản xuất thương mại, canh tác theo hướng hữu cơ   trong điều kiện dựa vào mưa tự nhiên ở vùng khí hậu núi cao, núi vừa miền núi tỉnh Quảng Ngãi đã sinh trưởng phát triển tốt ,  cho năng suất cao, dược tính cao hơn hẳn các giống gừng khác và đạt hiệu quả kinh tế cao ( nhất là trồng gừng thuần và trồng gừng xen lúa rẫy ) so với các loại cây trồng cạn trong vùng lúa rẫy, sắn, ngô, … và sản phẩm đạt yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm ( không có kim loại nặng, không dự lượng thuốc BVTV và không vi khuẩn có hại )

 - Về sản phẩm chế biến từ nguyên liệu củ gừng tươi sản xuất thương mại đã đạt chất lượng cao mang tính đặc thù (đạt chứng nhận OCOP) đang được người tiêu dùng bước đầu chấp nhận

 - Về mặt xã hội, sản xuất, thương mại giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng mở ra một loại hình sinh kế mới ở vùng cao miền núi tỉnh Quảng Ngãi , tận dụng đất đai , góp phần giải quyết việc làm để tăng thu nhập, giúp bà con dân tộc thiểu số vùng núi cao núi vừa có thêm điều kiện xóa đói, giảm nghèo và bảo vệ môi trường đất sản xuất.

 Với những ưu điểm trên, vấn đề sắp đến đặt ra sẽ là phát triển thị trường, tăng thị phần sản phẩm, duy trì chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ, đổi mới nâng cấp công nghệ chế biến , canh tác hữu cơ bồi dưỡng đất. Có được như vậy thì sản xuất thương mại gừng sẻ bản địa Trà Bồng mới có điều kiện phát triển bền vững , ổn định lâu dài./.

Gừng gió Quảng Ngãi

HOÀNG LINH BIOTECH - NƠI ƯƠM MẦM DƯỢC LIỆU QUÝ

Quận 12: Trao Giấy chứng nhận đạt 3 sao đối với sản phẩm OCOP

Họp hội đồng tư vấn dự án “Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm gừng sẻ bản địa theo chuỗi giá trị tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi”.

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU GIỐNG GỪNG SẺ BẢN ĐỊA “KÀNHA” CỦA NGƯỜI CO HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI